Koszty faktoringu – ile kosztuje faktoring?

Na polskim rynku działa kilkanaście firm, które oferują usługi faktoringowe. Skierowane są one do przedsiębiorców, którzy wystawiają faktury z odroczonym terminem płatności, ale nie chcą czekać kilkudziesięciu dni na uregulowanie należności.

Faktoring funkcjonuje w kilku modelach i właśnie wariant wybranej oferty będzie głównym czynnikiem decydującym o kosztach. Nie jest to jednak jedyna zmienna, która ma wpływ na cenę usługi.

Wyjaśnimy, co składa się na koszty faktoringu i na co zwrócić uwagę przed zawarciem umowy z firmą faktoringową lub bankiem, który oferuje taką usługę.

Z czego składa się oferta faktoringowa?

Inaczej ofertę faktoringową budują banki, a inaczej – firmy specjalizujące się wyłącznie w faktoringu.

W faktoringu bankowym na ostateczne koszty składają się trzy elementy:

• stawka WIBOR, czyli oprocentowanie pożyczek na rynku międzybankowym. Wkrótce zostanie zastąpiona innym parametrem,
• marża, która oznacza różnicę pomiędzy ceną zakupu a ceną sprzedaży. Marża wyznacza zarobek faktora,
• prowizja, która naliczana jest od wysokości faktury oraz terminu płatności. Im dłużej bank musi czekać na uregulowanie faktury przez kontrahenta, tym prowizja będzie wyższa, gdyż dłuższy jest czas, w którym pieniądze faktora są zamrożone.

Firmy faktoringowe, które działają poza sektorem bankowy, konstruują ofertę w oparciu o dwa parametry, jakimi są marża i prowizja. To korzystniejsze z punktu widzenia klienta, gdyż od razu może obliczyć koszt korzystania z faktoringu – bez uwzględniania WIBOR (lub innej podobnej stawki), która ma zmienny charakter.

Inaczej wyglądać będzie oferta faktoringu pełnego (z regresem), a inaczej niepełnego (bez regresu). Czynnikiem rozróżniającym są uprawnienia firmy faktoringowej w przypadku, gdy kontrahent nie ureguluje swojego zobowiązania w terminie.

Wariant pełny przewiduje, że w razie brak płatności firma faktoringowa uruchomi gwarancje i w ten sposób odzyska należność. W wariancie niepełnym firma faktoringowa może zażądać od klienta zwrotu wypłaconej mu należności, jeśli kontrahent nie płaci.

Ze względu na ryzyko, które w wariancie faktoringu pełnego bierze na siebie firma faktoringowa – i konieczność ustanowienia dodatkowych zabezpieczeń – forma ta jest droższa niż faktoring niepełny.

Jakie koszty związane są z faktoringiem?

Marża, prowizja i ewentualnie WIBOR to podstawowe czynniki, od których zależy koszt korzystania z faktoringu. Należy przy tym jeszcze uwzględnić opłaty dodatkowe, które mogą, ale nie muszą, być przewidziane przez daną firmę faktoringową.

Takimi dodatkowymi opłatami mogą być:

• opłata przygotowawcza (opłata za przyznanie limitu faktoringowego) – to wynagrodzenie dla firmy faktoringowej za podjęcie działań zmierzających do zawarcia umowy: analizę sytuacji finansowej klienta, przygotowanie dokumentów, wycenę. Opłata inicjalna może być pobrana jednorazowo przy zawarciu umowy lub przy każdym jej przedłużeniu,
• opłata za niewykorzystany limit – w umowie zawsze określony jest limit faktoringowy, czyli maksymalna kwota, którą firma faktoringowa wypłaci klientowi na finansowanie faktur. Przy ustalaniu limitu bierze się pod uwagę potrzeby przedsiębiorcy (wartość wystawianych faktur z odroczonym terminem) oraz ocenę możliwości spłaty (wiarygodność klienta). Przedsiębiorca powinien upewnić się, czy niewykorzystanie przyznanego limitu nie będzie się wiązało z dodatkową opłatą. Jeśli tak, nie powinien wnioskować o limit wyższy niż jego przewidywalne potrzeby,
• umowy mogą też przewidywać opłaty za podniesienie wysokości limitu, zmianę tytułu rachunku do rozliczeń, wcześniejsze rozwiązanie umowy.

Faktoring a podatki

Choć polskie firmy korzystają z usług faktoringowych już od kilkunastu lat, to faktoring nie został uregulowany całościowo w żadnej ustawie i należy do kategorii umów nienazwanych. Najbardziej zbliżony jest do cesji i zastanawiając się nad podatkowymi aspektami faktoringu, możemy stosować przez analogię przepisy o cesji wierzytelności.

Faktoring jest usługą finansową, ale w przeciwieństwie do kilku innych usług finansowych – nie korzysta ze zwolnienia z podatku VAT. Ustawa o podatku od towarów i usług przewiduje, że zwolnione z tego podatku są:

• usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych, udzielania kredytów, poręczeń i gwarancji,
• usługi pośrednictwa w zakresie usług, których przedmiotem są instrumenty finansowe,
• usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych.

Art. 43 ust. 15 ustawy o VAT przewiduje, że zwolnienie nie ma zastosowania do czynności ściągania długów, w tym faktoringu.

Czy faktoring można odliczyć od podatku?

Faktoring jest kosztem podatkowym:

• jest kosztem ponoszonym w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów,
• pozostaje w bezpośrednim związku z prowadzoną przez podatnika działalnością,
• istnieje związek między poniesieniem wydatku, a możliwością powstania przychodu lub dążeniem do zachowania czy zabezpieczenia źródła przychodów.

15 lutego 2021 r. Minister Finansów wydał interpretację ogólną w sprawie zasad ustalania wysokości kosztów uzyskania przychodu przy zbyciu wierzytelności własnych w ramach umowy faktoringu. W interpretacji napisano, że przedsiębiorca zbywający wierzytelność na rzecz firmy faktoringowej – za 100% wartości nominalnej brutto – będzie mógł zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wartość zbywanej wierzytelności w pełnej kwocie.

Minister wskazał ponadto, że do kosztów uzyskania przychodów można zaliczyć także wynagrodzenie zapłacone na rzecz przedsiębiorcy za wykonywane przez niego usługi.

Podsumowując: koszty faktoringu można odliczyć od podatku. Omówiona interpretacja rozstrzyga wątpliwości, których źródłem były nie tylko niejednoznaczne przepisy, ale też sprzeczne interpretacje indywidualne wydawane przez organy skarbowe. To rozstrzygnięcie korzystne dla przedsiębiorców korzystających z usług faktoringu.